ekoloji təmiz kənd təsərrüfatı və ərzaq məhsulları

BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı (LATI /FAO/) (ing. Food and Agricultural Organization of the United Nations, FAO) — vəzifəsi əhalinin kənd təsərrüfatı məhsulları ilə təminatını yaxşılaşdırmaq məqsədilə fərdi və kollektiv fəaliyyətlər aparmaq və həmçinin kənd təsərrüfatının inkişafı məsələləri üzrə hökumətlərarası təşkilatların işlərini əlaqələndirmək üçün BMT-nin ixtisaslaşdırılmış təşkilatı. 1945-ci ildə yaradılmışdır. Əsas vəzifələrindən biri – kənd təsərrüfatı istehsalı, meşə və balıq təsərrüfatında inkişaf etməkdə olan ölkələrə kömək göstərməkdir. Inkişaf etmiş kapitalist ölkələrdən ərzağın birbaşa digər ölkələrə çatdırılması, kənd təsərrüfatında elmi araşdırmaların və işlərin həyata keçirilməsi və təşkilinə köməklik daxil olmaqla, FAO yardımı maddi və qeyri-maddi xarakter daşıyır. FAO milli və beynəlxalq miqyaslı tədbirlərdə iştirak edir. FAO umumdünya torpaq xəritəsini tərtib etmiş, dünya səhralaşma xəritəsinin hazırlanmasında iştirak etmişdir. Hal-hazırda FAO səhralaşma problemi ilə əlaqəli 50-yə yaxın layihə həyata keçirir. Onlar arasında "Səhralaşmanın qiymətləndirilməsi və xəritələşdirilməsi", "Quraq və yarımquraq otlaq yerlərinin ekoloji idarə edilməsi" və s. var.

Kənd təsərrüfatı — bitki və heyvan mənşəli məhsulların istehsal olunması, bunların keyfiyyət və səmərələrinin yüksəldilməsi, bu məhsulların uyğun şərtlərdə mühafizəsi, işlənib qiymətləndirilməsi və satışa çıxarılması prosesi.

BMT-nin Ərzaq və Kənd Təsərrüfatı Təşkilatı (LATI /FAO/) (ing. Food and Agricultural Organization of the United Nations, FAO) — vəzifəsi əhalinin kənd təsərrüfatı məhsulları ilə təminatını yaxşılaşdırmaq məqsədilə fərdi və kollektiv fəaliyyətlər aparmaq və həmçinin kənd təsərrüfatının inkişafı məsələləri üzrə hökumətlərarası təşkilatların işlərini əlaqələndirmək üçün BMT-nin ixtisaslaşdırılmış təşkilatı. 1945-ci ildə yaradılmışdır. Əsas vəzifələrindən biri – kənd təsərrüfatı istehsalı, meşə və balıq təsərrüfatında inkişaf etməkdə olan ölkələrə kömək göstərməkdir. Inkişaf etmiş kapitalist ölkələrdən ərzağın birbaşa digər ölkələrə çatdırılması, kənd təsərrüfatında elmi araşdırmaların və işlərin həyata keçirilməsi və təşkilinə köməklik daxil olmaqla, FAO yardımı maddi və qeyri-maddi xarakter daşıyır. FAO milli və beynəlxalq miqyaslı tədbirlərdə iştirak edir. FAO umumdünya torpaq xəritəsini tərtib etmiş, dünya səhralaşma xəritəsinin hazırlanmasında iştirak etmişdir. Hal-hazırda FAO səhralaşma problemi ilə əlaqəli 50-yə yaxın layihə həyata keçirir. Onlar arasında "Səhralaşmanın qiymətləndirilməsi və xəritələşdirilməsi", "Quraq və yarımquraq otlaq yerlərinin ekoloji idarə edilməsi" və s. var.

GMO - (Genetik Modifikasiya olunmuş Orqanizm) genetika mühəndisliyi metodları istifadə olunaraq genetik materiyalı dəyişdirilmiş orqanizmlərə verilən addır. Bəzi qaynaqlarda GDO, Genetikası Dəyişdirilmiş Orqanizm də adlandırılır. GMOlar qida, dərman istehsalında və elmi tədqiqatlarda geniş istifadə olunmaqdadır. Dünyada xüsusilə GMO istifadə olunaraq istehsal olunan qidaya yanaşma birmənalı deyildir. GMOnun ekologiya, insan sağlığı və iqtisadiyyata potensial zərərləri haqqında qızğın müzakirələr getməkdədir. Transgen orqanizm GMO-nun bir növü olub tamamilə başqa bioloji növlərdən gen və ya genlərin köçürülməsi yolu ilə əldə olunmuş orqanizmlər nəzərdə tutulur. GMO canlının öz DNTsində dəyişikliklər əmələ gətirmək yolu ilə də əldə oluna bilər. == Tarix == 1976-ci ildə dünyanın ilk genetik mühəndisliyi şirkəti Genentech qurulmuşdur. Bir il sonra şirkət insan zülalı, somtostatini E.coli bakteriyası vasitəsilə istehsal etməyə başlamışdır. 1978-də isə şirkət insan insulin hormonunu genetik işləyərək eyni bakteriyada istehsal etmişdir.

Məhsul, məmulat, ərzaq ya da yeyinti — ölkə, region və şəxsi təsərrüfatın torpaq sahəsində müəyyən kənd təsərrüfatı bitkisinin yetişdirilərək əldə edilən nəticənsiin ümumi həcmi. Əksər məhsullar tonla ölçülür.

Kənd Təsərrüfatı və Kommersiya Nazirliyi (農商務省, Noşomuşo) – 1881–1925-ci illərdə Yaponiya hökumətinin tərkibində mövcud olmuş nazirlik. == Tarixi == Nazirlik 7 aprel 1881-ci ildə özəl sektorda kapitalın artımını təşviq etmək məqsədilə yaradılmışdır. Daxili İşlər Nazirliyi, Maliyyə Nazirliyi və İctimai Məsələlər Nazirliyinin kənd təsərrüfatı, kommersiya və sənaye ilə bağlı səlahiyyətləri bu nazirliyə verilmişdir. 1885-ci ildə kabinet sisteminin qəbul edilməsindən sonra nazirliyin poçt, teleqraf, dəmiryolu və dəniz yolu ilə bağlı inzibati səlahiyyətləri yenicə yaradılmış Rabitə Nazirliyinə ötürülmüşdür. Eyni zamanda İctimai Məsələlər Nazirliyinin mədənlər və zavodlarla bağlı inzibati səlahiyyətləri bu nazirliyə verilmişdir. 1904–1905-ci illərdə baş vermiş Rus-yapon müharibəsindən sonra Yaponiyada kommersiya və sənaye sahələrinin əhəmiyyəti artmış, xüsusilə, Tayşo dövründə kənd təsərrüfatının yaratdığı tələb səbəbilə nazirlik 1 aprel 1925-ci ildə ləğv olunaraq iki yerə bölünmüşdür: Kənd Təsərrüfatı, Meşəçilik və Balıqçılıq Nazirliyi; Kommersiya və Sənaye Nazirliyi. === İkinci Dünya müharibəsi === İkinci dünya müharibəsi zamanı nazirlik 1943-cü ildə yenidən yaradılmış, lakin 1945-ci ildə ləğv olunmuşdur. == İstinadlar == == Ədəbiyyat == Kodansha Encyclopedia of Japan (ingiliscə). VI cild (Niju–Saka). Tokio: Kodansha.

Albaniyada kənd təsərrüfatı — Albaniya iqtisadiyyatının aparıcı sahələrindən biri. == Mövcud vəziyyəti == Albaniyanın kənd təsərrüfatı ölkənin daxili tələbatını ödəmir. Xüsusilə də 2000-ci illərin əvvəlində sovxoz və kolxozlar ləğv olunduqdan, torpaq və avadanlıq özəlləşdiriləndən sonra torpaq sahələrinin xırda sahələrə bölünməsi və avadanlıq çatışmazlığı kənd təsərrüfatındakı səmərəni daha da azaltmışdır. == Torpaqları == Ölkə ərazisinin 21%-ini suvarılan torpaqlar, 15%-ini otlaqlar tutur. == Əkinçilik == Əsas kənd təsərrüfatı bitkiləri buğda və qarğıdalıdır. Suvarılan torpaqların yarısında taxıl əkilir. Darı, şəkər çuğunduru, günəbaxan, kartof, tərəvəz, meyvə, üzüm, zeytun da becərilir. Bu sahədə əsas problemlərdən biri quraqlıqdır ki, o da əkinçiliyə ciddi ziyan vurur. Əkilən sahələrin yalnız yarıya qədəri suvarılır. == Heyvandarlıq == Heyvandarlıqda başlıca ənənəvi sahə qoyunçuluqdur.

Gürcüstanda kənd təsərrüfatı — Gürcüstan iqtisadiyyatının bir hissəsini təşkil edən təsərrüfat sahələrindən biri. Ümumilikdə ölkə ərazisinin 16 % kənd təsərrüfatı üçün yararlıdır Gürcüstanda kənd təsərrüfatı məhsullarınln böyük qismi bağ sahələrində kənd tipli fermalarda istehsal edilir. Aqrar təsərrüfatların böyük əksəriyyətində işlər əl ilə görülür. İstehsalda kənd təsərrüfatının payı olduqca aşağıdır. Buna ramən ölkə əhalisinin 50 % kəndlərdə yaşayır. Bu istehsal cəmi ÜDM 12 % təşkil edir. 2007-ci ildə kənd təsərrüfatı məhsullarının ümumi həcmi 1,51 mld dollar təşkil etmişdir. 2008-ci ildə bu rəqəm 2,42 mld lari olmuşdur. Bitkiçilik məhsullarının həcmi 998 mln ları, heyvandarlıq məhsullarının istehsal həcmi 1,35 mld lari, kənd təsərrüfatı xidmətləri isə 65 mln lari təşkil etmişdir. == Tarixi == === SSRİ tərkibində === Sovetləşmə dönəmində Gürçüstan kənd təsərrüfatı kollektivləşdirilmişdir.

Azərbaycan Dövlət Aqrar Universiteti — Aqrar sektor üçün yüksəkixtisaslı kənd təsərrüfatı mütəxəssisləri hazırlayan Azərbaycan dövlət ali təhsil müəssisəsi. == Tarixi == 1920-ci il noyabrın 13-də Azərbaycan SSR İnqilab Komitəsinin sədri Nəriman Nərimanovun imzaladığı qərarla təsis edilmiş Bakı Politexnik İnstitutunun nəzdində 5 fakültə: neft sənayesi; elektromexaniki; mühəndis-tikinti; kənd təsərrüfatı və iqtisadiyyat fakültələri yaradılmışdır. Kənd təsərrüfatı fakültəsinin yaradılması ilə Azərbaycanda ilk dəfə ali kənd təsərrüfatı mütəxəssislərinin hazırlığına başlanılmışdır. 1929-cu ilədək fəaliyyət göstərmiş kənd təsərrüfatı fakültəsində tədris prosesini təmin etmək üçün o dövrlərdə Cənubi Qafqaza sürgün edilmiş bir qrup rus və digər əcnəbi alimlər cəlb edilmiş, 1924-cü ildə mütəxəssis hazırlığının birinci buraxılışı olmuşdur. Həmin dövrdə ölkəyə çox sayda kənd təsərrüfatı mütəxəssisi tələb olunduğundan kənd təsərrüfatı institutunun yaradılması zərurəti yaranmışdı. Azərbaycan SSR Xalq Komissarları Sovetinin 1929-cu il 15 may tarixli qərarı ilə Bakıda Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı İnstitutu yaradılmış və bu İnstitut 1931-ci ildə Gəncəyə köçürülmüşdür. Buradakı Zaqafqaziya Pambıqçılıq İnstitutu, Azərbaycan Zoobaytar İnstitutu və Tiflisdəki Hidromeliorasiya İnstitutu Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı İnstitutu (AKTİ) tərkibinə birləşdirildi. 1950-ci ildə SSRİ Ali və Orta İxtisas Təhsili Nazirliyinin əmri ilə İnstitutun 30 illik yubileyi keçirilidi. SSRİ Ali Soveti Rəyasət Heyətinin 1979-cu il 16 may tarixli Fərmanı ilə yüksəkixtisaslı mütəxəssis hazırlığında və kənd təsərrüfatı elminin inkişafında xidmətlərinə görə AKTİ "Şərəf nişanı" ordeni ilə təltif olunmuşdur. 1980-ci il dekabrın 16-da Heydər Əliyev Gəncəyə gələrək həmin ordeni Sovetlər İttifaqının rəhbərliyi adından kollektivə təqdim etmişdi.

Kənd təsərrüfatı aviasiyası — mülki aviasiya sahəsi. Kənd təsərrüfatı aviasiyasından bitkilərin mühafizəsi, alaq otları ilə mübarizə, torpağa mineral gübrə verilməsi, təyyarə ilə ot əkini və s.-də istifadə edilir. == Xüsusiyyətləri == Bitkilərin becərilməsində aviasiya vasitələrindən istifadənin üstünlüklərinə vaxta qənaət olunması, əmək sərfinin aşağı salınması, zəhərli kimyəvi maddələr və gübrə sərfinin azalması, çətin keçilən sahələri becərməyin mümkünlüyü, bitkilərin mexaniki zədələnməməsi, torpağın bərkiməsi ehtimalının aradan qalxması və s. aiddir. Kənd təsərrüfatı aviasiyasından istifadənin catışmayan cəhəti onun meteoroloji şəraitdən asılılığıdır. == Tarixi == SSRİ-də bu məqsədlə An-2, An-2M, Yak-12 təyyarələrindən və Mİ-1, Mİ-2, Ka-26 və Ka-15 vertolyotlarından istifadə olunurdu. Maye pestisidləri çiləmək, mineral gübrələri səpmək və s. üçün bunlarda xüsusi aparatlar quraşdırılırdı. Bitki zərərvericilərinə və xəstəliklərinə qarşı mübarizədə sahələr 5–10 metr yüksəklikdən, alaq otları ilə mübarizədə (yazda aqroqaydalarla müəyyən olunmuş müddətdə) 5–6 metr yüksəklikdən dərmanlanırdı. Tozvari gübrələr 10–20 metr, dənəvər gübrələr isə 30–50 metr yuksəklikdən səpilirdi.

Kənd təsərrüfatı coğrafiyası - iqtisadi coğrafiyanın bir sahəsidir. Kənd təsərrüfatının ərazi üzrə yerləşdirilməsi problemləri, onun amilləri və inkişaf qanunauyğunluqlarını öyrənir. Kənd təsərrüfatının ərazi üzrə yerləşdirilməsinin xalq təsərrüfatının istehsal sahələrinin, ilk növbədə sənayenin yerləşdirilməsindən əsas fərqi burada istehsalın təbii şəraitlə əlaqədar olması, torpağın başlıca istehsal vasitəsi kimi istifadə edilməsindədir. Kənd təsərrüfatının ərazi üzrə yerləşdirilməsi ayrı-ayrı zona və regionların təbii-iqtisadi şəraitini nəzərə almaqla həyata keçirilir, torpaq, maddi-texniki və əmək ehtiyatlarından səmərəli istifadə etməyə, sənayenin xammala, əhalinin ərzaq məhsullarına olan təlabatını ödəməyə yönəldilir.

Kənd təsərrüfatı iqtisadiyyatı — qida və lif istehsalını və paylanmasını optimallaşdırmaq üçün iqtisadi nəzəriyyənin tətbiqi ilə əlaqəli tətbiq olunan bir iqtisadiyyat sahəsidir. Kənd təsərrüfatı iqtisadiyyatı, xüsusilə torpaq istifadəsi ilə məşğul olan və yaxşı torpaq ekosistemini qoruyarkən məhsullarını maksimum dərəcədə artırmağa yönəlmiş iqtisadiyyatın bir qolu olaraq başladı. XX əsrdə intizam genişləndi və intizamın mövcud əhatə dairəsi daha genişdir. Kənd təsərrüfatı iqtisadiyyatı bu gün ənənəvi iqtisadiyyatla böyük ölçüdə üst-üstə düşən bir çox tətbiq sahəsini əhatə edir. Kənd təsərrüfatı iqtisadçıları iqtisadiyyat, ekonometriya, inkişaf iqtisadiyyatı və ətraf mühitin iqtisadiyyatı sahəsindəki araşdırmalara əhəmiyyətli töhfələr vermişlər. Kənd təsərrüfatı iqtisadiyyatı qida siyasətini, əkinçilik siyasətini və ətraf mühit siyasətini təsir edir. == Yaranması == İqtisadiyyat, qıtlıq şəraitində resursların bölüşdürülməsinin öyrənilməsi kimi müəyyən edilmişdir. Kənd təsərrüfatı iqtisadiyyatı və ya kənd təsərrüfatı istehsalçılarının verdiyi qərarları optimallaşdırmaq üçün iqtisadi metodların tətbiqi 20. əsrin əvvəllərində önə çıxdı. Kənd təsərrüfatı iqtisadiyyatı sahəsi yenidən torpaq iqtisadiyyatı üzərində işləyir.

Kənd təsərrüfatı kommunası — SSRİ hakimiyyətinin ilk illərində meydana gələn kənd təsərrüfatı istehsalatı kooperasiyası formalarından biri. Kənd təsərrüfatı kommunasında istehsalın butun vasitələri (tikililər, xırda avadanlıq, qaramal) və məişət xidməti tamamilə i timai təsərrüfata əsaslanırdı. Bölgü əməyə görə yox, ailə üzvlərinə gərə aparılırdı. Kənd təsərrüfatı kommunası üzvlərinin şəxsi həyətyanı təsərrüfatları yox idi. Kənd təsərrüfatı kommunası başlıca olaraq kecmiş mulkədar və monastır torpaqlarında təşkil edilirdi. Dövlətdən müftə olaraq torpaqdan başqa, yaşayış və təsərrüfat tikililəri, avadanlıq və s. yardım alırdı. 1920-ci illərin sonu–1930-cu illərin əvvəlində kənd təsərrüfatı kommunası kolxozlara çevrilmişdir.

Kənd təsərrüfatı kooperasiyası — kooperasiya növü. Bu, birlikdə məhsul istehsal etmək, yaxud digər fəaliyyət növlərini (məhsul emalı və satışı, istehsal vasitələri ilə təchizat və s.) icra etmək üçün kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalcılarını birləşdirir. XIX əsrin birinci yarısında Qərbi Avropa, XIX əsrin ikinci yarısında Şərqi Avropa ölkələrində və Rusiyada yaranmışdır. Kənd təsərrüfatı kooperasiyası inkişaf etmiş bir çox kapitalist ölkəsində mürəkkəb sosial-iqtisadi orqanizmə çevrilərək kənd təsərrüfatı məhsulları istehsalını, emalını, saxlanılmasını, realizəsini, kənd təsərrüfatının kreditlətdirilməsini, kənd təsərrüfatı üçün istehsal vasitələri istehsalını və s. əhatə edir. Kənd təsərrüfatı kooperativləri çox zaman öz fəaliyyətlərini şaquli inteqrasiya əsasında qururlar. Kənd təsərrüfatı kooperasiyası daha cox Skandinaviya ölkələrində, Niderland, İslandiya və Yaponiyada inkişaf etmişdir. Bu ölkələrdə kənd təsərrüfatı kooperativləri kənd təsərrüfatının kreditləşdirilməsində mühüm rol oynayır, yeyinti sənayesində, topdan ticarətdə, mineral gübrələr, bir sıra kənd təsərrüfatı texnikası istehsalında və s. hakim mövqə tutur. == İstinadlar == == Əlavə ədəbiyyat == Cobia, David, editor, Cooperatives in Agriculture, Prentice-Hall, Englewood Cliffs, NJ (1989), p.

Kənd təsərrüfatı texnikası — kənd təsərrüfatının texniki cəhətdən yenidən qurulmasını həyata keçirən maşınqayırma sahəsi. Başlıca vəzifəsi kənd təsərrüfatı istehsalını kompleks mexanikləşdirməkdir. == Tarixi == Kənd təsərrüfatı maşınqayırması XIX əsrin əvvəllərində Birləşmiş Krallıqda, az sonra isə ABŞ-də yaranmışdır. Kommunizmdən əvvəlki Rusiyada kəndlilərin çox hissəsi primitiv kənd təsərrüfatı inventarlarından istifadə edirdi. Kənd təsərrüfatı inventarı istehsal edən ilk müəssisə XIX əsrdə meydana gəlmişdi. Oktyabr inqilabından sonra Xalq Komissarları Sovetinin 1 aprel 1921 il tarixli dekreti kənd təsərrüfatı maşınqayırmasının planlı inkişafının əsasını qoymuşdur. 1926-cı ildə traktor kultivatoru, 1928 ildə traktor kotanı, 1930-cu ildə taxılyığan kombayn, 1932-ci ildə kartofyığan maşın istehsalına başlanmışdır. SSRİ 1937-ci ildə taxılyığan kombaynın illik istehsalına görə dunyada birinci yerə çıxmışdır. İkinci Dünya müharibəsi illərində kənd təsərrüfatı maşınqayırması zavodlarının çoxu müdafiə məhsulları istehsalına keçirilmidir. Şərqdə kənd təsərrüfatı maşınları istehsalının yeni bazası yaradılmışdır.

Kənd təsərrüfatı — əhalinin yaşayış vasitələri (ilk növbədə qida) ilə təmin olunmasına və bir sıra sahələr üçün xammal əldə edilməsinə yönəlmiş iqtisadiyyatın bir sahəsi. Kənd təsərrüfatı dünyanın müxtəlif yerlərində müstəqil olaraq başlamış və müxtəlif qayda, qurğuları özündə cəmləşdirirdi. Köhnə və Yeni dünyanın ən azı on bir ayrı bölgəsi mədəni bitkilərin mənşə mərkəzləri kimi iştirak edirdi. Yabanı taxıl ən az 105.000 il əvvəl toplanmış və yeyilmişdir. Lakin,əhliləşdirmə çox sonra baş vermədi. Eramızdan əvvəl IX minillikdən ildən başlayaraq, neolit dövrünün səkkiz səpin məhsulu — emmer buğda,təkdənli buğda,adi arpa,əkin noxudu,mərcimək,kürüşnə,qoyunnoxudu və adi kətan — Levantda becərilirdi. Əkin çovdarı daha əvvəl becərilmiş ola bilər, lakin bu mübahisəli olaraq qalır. Düyü,6200 il bundan əvvəl Çində mədəni bitkiyə,5700 il bundan öncə erkən əkinçilikdə, maş lobya,soya və fasol lobya mədəni bitki halına gətirilib. Donuzlar Mesopotamiyada e.ə. XI minillikdə, təqribən e.ə.

Kənd təsərrüfatı texnikası — kənd təsərrüfatının texniki cəhətdən yenidən qurulmasını həyata keçirən maşınqayırma sahəsi. Başlıca vəzifəsi kənd təsərrüfatı istehsalını kompleks mexanikləşdirməkdir. == Tarixi == Kənd təsərrüfatı maşınqayırması XIX əsrin əvvəllərində Birləşmiş Krallıqda, az sonra isə ABŞ-də yaranmışdır. Kommunizmdən əvvəlki Rusiyada kəndlilərin çox hissəsi primitiv kənd təsərrüfatı inventarlarından istifadə edirdi. Kənd təsərrüfatı inventarı istehsal edən ilk müəssisə XIX əsrdə meydana gəlmişdi. Oktyabr inqilabından sonra Xalq Komissarları Sovetinin 1 aprel 1921 il tarixli dekreti kənd təsərrüfatı maşınqayırmasının planlı inkişafının əsasını qoymuşdur. 1926-cı ildə traktor kultivatoru, 1928 ildə traktor kotanı, 1930-cu ildə taxılyığan kombayn, 1932-ci ildə kartofyığan maşın istehsalına başlanmışdır. SSRİ 1937-ci ildə taxılyığan kombaynın illik istehsalına görə dunyada birinci yerə çıxmışdır. İkinci Dünya müharibəsi illərində kənd təsərrüfatı maşınqayırması zavodlarının çoxu müdafiə məhsulları istehsalına keçirilmidir. Şərqdə kənd təsərrüfatı maşınları istehsalının yeni bazası yaradılmışdır.

Kənd təsərrüfatı vergisi — SSRİ-də əhalidən tutulan dövlət vergilərindən biri. 1923-cü ildən tətbiq edilmişdir. Kənd təsərrüfatı vergisini kənd yerlərində həyətyanı torpaq sahəsi və xidməti pay torpağı olan vətəndaşlar ödəyirdilər. Müttəfiq respublikaların qanunvericiliyi ilə kolxozşuların təsərrüfatı üçün orta (hektarın 1/100-dən) və bundan xeyli çox vergi dərəcəsi muəyyən edilmişdir. Kənd təsərrüfatı fəhlə və qulluqcularının təsərrüfatlarından da bu dərəcə üzrə vergi tutulurdu. Fərdi təsərrüfatçılar vergini ikiqat ödəyirdilər. Kənd təsərrüfatı vergisi üzrə bəzi güzəştlər müəyyən olunmuşdur. Müəyyən şəraitdə kənd ziyalıları (müəllimlər, tibb işçiləri), kənd təsərrüfatının bəzi mütəxəssisləri, hərbi qulluqcular, əlillər və s. vergidən azad edilirdi. Kənd təsərrüfatı vergisi maliyyə orqanları tərəfindən hər il 1 iyuna olan vəziyyətə görə hesablanırdı.

== Kənd təsərrüfatı ziyanvericiləri == Kənd təsərrüfatı baxımından faydalı olmayan orqanizm, qiymətli bitki növlərinə, heyvanlara və ya onların məhsuluna ziyan vurur, insanın sağlamlığına təhlükə yaradır. Kənd təsərrüfatı ziyanvericiləri böyük iqtisadi itki verir. "Ziyanvericilərin" çoxu həşəratlar arasında olur. Ən qorxulu həşərat növlərindən danadişi, kolorad kartof böcəyi, ağ amerika böcəyi, yemişan kəpənəyi, payızlıq buğda və Mamestra brassicae, həlqəvi ipəksarıyanı, məməlilərdən gəmiricilər (siçanlar, siçovullar, taxıl siçanı, sünbülqıran) və s. göstərmək olar. Kənd təsərrüfatı ziyanvericilərinə qarşı kompleks profilaktiki, o cümlədən aqro və meşə texniki, mexaniki, fiziki, kimyəvi və bioloji təbdirlər sistemi hazırlanmışdır. == Kənd təsərrüfatının kimyalaşdırılması == Kimyəvi gübrələr tətbiq etməklə torpağın münbitliyini artırmaq, heyvan yemlərinə kimyəvi əlavə qatmaqla heyvandarlığın məhsuldarlığını yüksəltmək, həmçinin pestisidlərin köməyilə zərərverici və xəstəliklərlə mübarizə aparmaq üzrə elmi cəhətdən əsaslanmış tədbirlər sistemi. Kənd təsərrüfatının kimyalaşdırılması düzgün təşkil edilmədikdə (kimyəvi maddələrin texnologiyasına düzgün əməl edilmədikdə) ətraf mühitin (torpaq, su hövzəsi, hava) və kənd təsərrüfatı ərzaqlarının çirklənməsi üçün olduqca təhlükəli mənbəyə çevrilir.

Qazaxıstanın kənd təsərrüfatı — Qazaxıstan iqtisadiyyatının kiçik bir sahəsi olaraq qalır. Kənd təsərrüfatının ÜDM-ə töhfəsi 10% -dən azdır - 6,7% olaraq qeydiyyata alınmış və işçi qüvvəsinin yalnız 20% -ni tutmuşdur. Eyni zamanda, ölkə ərazisinin 70% -dən çoxu bitkiçilik və heyvandarlıq ilə məşğuldur. Şimali Amerika ilə müqayisədə torpaların nisbətən az hissəsi məhsul yetişdirmək üçün istifadə olunur və ölkənin şimalında bu faiz daha yüksəkdir. Kənd təsərrüfatı sahələrinin 70% -i daimi otlaqdır. Qazaxıstanın ən çox ixrac etdiyi məhsul buğdadır. Dünyadakı altıncı ən böyük buğda istehsalçısıdır. Daha az əhəmiyyəti olan dənli bitkilərə arpa, pambıq, şəkər çuğunduru, günəbaxan, kətan və düyü daxildir. Qazaxıstanda kənd təsərrüfatı torpaqları Sovet dövründə əkilməmiş torpaqların inkişafı kampaniyası zamanı faydalı maddələrdən tükəndi. Bu, bu gün istehsala təsir göstərməyə davam edir.

Qırğızıstada kənd təsərrüfatı — Qırğızıstan iqtisadiyyatında əhəmiyyətli bir yer tutur. Ümumdünya Faktlar Kitabına görə, bu, ümumi ÜDM-in 18% -ni, ümumi işçi qüvvəsinin isə 48% -ni təşkil edir. Ümumi ərazinin yalnız 6,8% -i kənd təsərrüfatı bitkiləri üçün istifadə olunur, lakin torpaqların 44% -i heyvandarlıq üçün otlaq kimi istifadə olunur. Qırğızıstanın çoxsaylı dağları səbəbindən heyvandarlıq əkinçiliyə nisbətdə əhəmiyyətli təsərrüfat sahəsi olaraq qalır. Kənd təsərrüfatı bitkilərinin becərilməsi Fərqanə vadisi, Talas vilayətində və Çuy vilayətində cəmlənmişdir. Qırğızıstanın kənd təsərrüfatı məhsulları arasında tütün, pambıq, kartof, tərəvəz, üzüm, meyvə və giləmeyvə üstünlük təşkil edir. Ümumi istehsal baxımından əsas məhsulu ölkənin mal-qarasını qidalandırmaq üçün müxtəlif növ heyvan yemləri təşkil edir. İkinci ən böyük məhsul isə arpa, qarğıdalı və düyüdən sonra payızlıq buğdadır. Mühüm heyvandarlıq məhsullarına qoyun, keçi, mal-qara və yun daxildir. Ölkədə toyuq, at və donuz da saxlanılır.

Rusiyada kənd təsərrüfatı — Rusiya iqtisadiyyatının bir hissəsini təşkil edən təsərrüfat sahələrindən biri. Ölkənin geniş ərazisində mövcud olan təbii şərait burada kənd təsərrüfatı üçün o qədər də əlverişli deyildir. Ümumi torpaq fondunun cəmi 13%-i kənd təsərrüfatına yararlı torpaqlardan ibarətdir ki, bu torpaqların da cəmisi 8%-ni əkirlər. Rusiyanın kənd təsərrüfatı özünün böyük torpaq ehiyatları və daxili tələbatı fonunda elə də çox yüksək inkişaf etməmişdir. Ölkədə kənd təsərrüfatı sahəsində islahatlar zəif aparılır, texniki təminat isə aşağı səviyyədədir. Hər il ölkəyə xaricdən çoxlu kənd təsərrüfatı məhsulları idxal edilir. Rusiyanın kənd təsərrüfatı çoxsahəlidir. Kənd təsərrüfatı məhsullarının ümumi dəyərinin yarısı əkinçiliyin, yarısı isə heyvandarlığın payına düşür. Rusiyada heyvandarlıq sahəsi bitkiçiliyə nisbətən daha yaxşı inkişaf etmişdir. Belə ki, heyvandarlıq ölkənin hər yerində yayılmışdır.

Serbiyada kənd təsərrüfatı- Əvvəlki kimi 12 milyard avroda ixracın illik potensialı ilə Serbiya iqtisadiyyatında mühüm yer tutur. Kənd təsərrüfatı sahələrinin ümumi ərazisi 6,12 milyon hektardan çoxdur. Kənd təsərrüfatı istehsalı ən məhsuldar olan sahələr Ortadunay düzənliyi, Sava, Dunay və Morava çaylarının cənub vadilərində yerləşən ərazilərdir. Kənd təsərrüfatı fəaliyyətinin kəskin ixtisarı 1948-ci ildən müşahidə olunur. Ölkə əhalisinin dörddə üç hissəsi kənd təsərrüfatı üçün borc alır. Lakin onların yalnız dörddə bir hissəsi borclarını qaytarır. Serbiya müxtəlif kənd təsərrüfatı məhsullarını istehsal edir: Buraya əsasən meyvə və tərəvəz daxildir. Bütün bunlar ÜDM-ın və ixracın əhəmiyyətli hissəsini təşkil edir. Serbiya dünyada moruğun istehsalı üzrə ikinci yeri tutur. (84 299 metr ton ilə birinci yeri Rusiya tutur) Serbiya gavalı istehsalı üzrədə dünyada ikinci yeri tutur.(146 776 metr ton ilə birinci yeri Çin tutur) Ölkə həmçinin qarğıdalı (6.158.120 metr ton ilə dünyada 32-ci yer) və buğdanın (2.095.400 metr ton ilə dünyada 35-ci yer) əsas istehsalçısıdır.

Qazaxıstanın kənd təsərrüfatı — Qazaxıstan iqtisadiyyatının kiçik bir sahəsi olaraq qalır. Kənd təsərrüfatının ÜDM-ə töhfəsi 10% -dən azdır - 6,7% olaraq qeydiyyata alınmış və işçi qüvvəsinin yalnız 20% -ni tutmuşdur. Eyni zamanda, ölkə ərazisinin 70% -dən çoxu bitkiçilik və heyvandarlıq ilə məşğuldur. Şimali Amerika ilə müqayisədə torpaların nisbətən az hissəsi məhsul yetişdirmək üçün istifadə olunur və ölkənin şimalında bu faiz daha yüksəkdir. Kənd təsərrüfatı sahələrinin 70% -i daimi otlaqdır. Qazaxıstanın ən çox ixrac etdiyi məhsul buğdadır. Dünyadakı altıncı ən böyük buğda istehsalçısıdır. Daha az əhəmiyyəti olan dənli bitkilərə arpa, pambıq, şəkər çuğunduru, günəbaxan, kətan və düyü daxildir. Qazaxıstanda kənd təsərrüfatı torpaqları Sovet dövründə əkilməmiş torpaqların inkişafı kampaniyası zamanı faydalı maddələrdən tükəndi. Bu, bu gün istehsala təsir göstərməyə davam edir.

Kənd təsərrüfatı attaşesi — bir ölkənin xarici nümayəndəliyində kənd təsərrüfatı sahəsi üzrə ixtisaslaşmış diplomatik nümayəndə. Bu vəzifədə olan şəxs, ölkəsinin kənd təsərrüfatı maraqlarını xarici ölkələrdə təmsil edir, həmin ölkədəki kənd təsərrüfatı siyasətləri və ticarət münasibətləri haqqında məlumatlar toplayır və öz hökumətinə məsləhətlər verir. Kənd təsərrüfatı attaşesi kənd təsərrüfatı ticarəti, ərzaq təhlükəsizliyi, iqlim dəyişikliyi və digər sahələrdə beynəlxalq əməkdaşlığı və dialoqu təşviq edir. == Vəzifə və öhdəlikləri == Kənd təsərrüfatı məhsullarının ixracını artırmaq və bazar imkanlarını genişləndirmək üçün yerli şirkətlərə və hökumətə dəstək olmaq kənd təsərrüfatı attaşesinin başlıca vəzifələrindəndir. Vəzifəli şəxs təyin edildiyi ölkədəki kənd təsərrüfatı siyasətlərini, qanunvericilik dəyişikliklərini və ticarət qaydalarını izləyərək məlumatları öz hökumətinə çatdırır. Xarici ölkələrdəki kənd təsərrüfatı məhsullarının keyfiyyətinə, sanitariya və fitosanitar standartlara uyğunluğunu təmin etmək üçün tənzimləyici qurumlarla əlaqə saxlayır. Kənd təsərrüfatı sahəsində beynəlxalq müqavilələr, sazişlər və ticarət danışıqlarında iştirak etmək, hökumətlərarası razılaşmaları təşviq etmək və təmsil etdiyi ölkənin maraqlarını müdafiə etmək də kənd attaşesinin başlıca vəzifələrindəndir. Kənd attaşesi təyin olunduğu ölkədə kənd təsərrüfatı sektorunda baş verən yeniliklər və tədqiqatlarla bağlı məlumatlar toplayaraq, bu barədə öz ölkəsinin kənd təsərrüfatı nazirlərinə və iş adamlarına tövsiyələr verir. Kənd təsərrüfatı məhsullarının beynəlxalq sərgilərdə nümayiş etdirilməsi və bazarda tanınması üçün yerli və beynəlxalq tədbirlərdə iştirak edir. Kənd təsərrüfatı bazarlarına, ticarətə və siyasətlərə dair hesabatlar hazırlamaq və onları hökumətə təqdim edir.